Start een Natuurdagboek

Dit artikel verscheen voor het eerst op de Wilde School.

Tijdens het wildplukken, tuinieren en het buiten valt er veel te leren, te ontdekken en te onthouden. Een natuurdagboek of wildplukdagboek is een geweldige manier om je mooiste momenten en al je vergaarde kennis vast te leggen, ook als je niet kunt tekenen!

In 2012 begon ik te tekenen in schetsboeken, in plaats van op schetspapier. Van lieverlee kwamen daar steeds meer dagboeknotities bij, bijvoorbeeld van de wandelingen die ik maakte. Tegenwoordig zijn mijn schetsboeken een mix van tekeningen, natuurobservaties, mooie zinnen uit boeken, quotes, recepten, kampeertips, schilderingen, knipsels, foto’s en sinds kort ook wildpluknotities en inktrecepten.

Zo begin je jouw natuurschetsboek

Heel simpel; met niets meer dan een schetsboekje en een fineliner of potlood. Mijn advies is om een klein boekje te gebruiken; liefst A6 en hooguit A5 formaat. Zo kun je het gemakkelijk meenemen onderweg. Mijn persoonlijke favoriet is een Moleskine pocket, want het boekje is handzaam, niet te dik en erg stevig. Je kunt elk schetsboekje kiezen; het hoeft helemaal niet het beste of duurste boekje te zijn. Integendeel; dat kan juist een drempel zijn om erin te beginnen. Hier lees je meer over het kiezen van een schetsboek.

Tip: hier lees je hoe je zelf een leporello boekje maakt

Je hoeft niet (goed) te kunnen tekenen

Misschien denk je bij een natuurdagboek meteen aan tekenen en roep je nu “Help! Maar ik kan helemaal niet (goed) tekenen!”. Helemaal niet erg, want je kunt je schrijfsels ook combineren met foto’s of tijdschriftknipsels. In de foto in de header zie je op de linker pagina een stukje bruin papier; dat is een ingeplakte pagina uit een oude encyclopedie. Nul tekenskills nodig en het ziet er meteen leuk uit!

Ideeën voor onderwerpen

Als je nog nooit een natuurdagboek of schetsboek hebt gehad, is het soms even zoeken naar onderwerpen om over te schrijven of te tekenen. Daarom een paar ideeën:

Noteer de datum van je wandeling en waar en hoe ver je wandelde.
Schrijf iets over het weer (of teken een zonnetje / wolkje).
Maak onderweg foto’s en plak ze in.
Maak aantekeningen van wat je plukt en op welke plek.
Teken de bloemen en planten die je plukt na (of maak foto’s en trek die over).
Droog bloemen of bladeren en bewaar ze in je schetsboek.
Schrijf je ervaringen op; wat kwam je tegen onderweg? Viel je iets op? Had je een bijzondere ontmoeting?
Schrijf informatie over van een informatiebord over het gebied waar je liep.
Verzamel recepten.
Maak aantekeningen over het drogen of verwerken van kruiden.
Maak notities over je tuin; de werkzaamheden die je deed, de datum waarop bepaalde planten begonnen te bloeien.
Maak lijstjes van je lievelingsplanten.
Bewaar de namen en websites van inspirerende mensen.
Noteer boekentips en/of je gelezen natuurboeken.
… je ziet het; de mogelijkheden zijn eindeloos.

Eerste hulp bij teken-vrees

Zou je wel willen tekenen, maar durf je niet zo goed? Dit zijn een paar tips om je op weg te helpen:

Begin simpel. Iedereen kan een rondje of vierkant tekenen. Teken eens een kader en schrijf daarin tekst. Of teken een bloemetje; dat is feitelijk een verzameling ovaaltjes rondom een rondje.
Vind je het eng of zonde om in je dagboek te tekenen, bang dat het ‘mislukt’? Teken dan eerst op een los papiertje en plak dat in.
Bedenk ook dat je altijd iets over een tekening kunt plakken. Dat haalt de druk wat van de ketel 😉
Koester je mislukte tekeningen (ik noem ze liefkozend ‘kunstkneusjes’). Ze zijn allemaal onderdeel van jouw leerproces en het is juist leuk om na een poosje te zien hoeveel beter je bent geworden.
Buiten tekenen als er andere mensen bij zijn, is spannend. Dat vind ik ook nog steeds. Maak in zo’n geval een foto van wat je wilt tekenen en teken het thuis, in alle rust, na. Of ga alleen op pad en teken waar niemand bij is.
Koop een tekenboek voor beginners of volg een (online) cursus of workshop.
Maak een schaduwtekening door de schaduw van een bloem of blad op het papier over te trekken.
Maak patronen; stippen, streepjes, krulletjes, vierkantjes, etc.
In het artikel ‘Zo begin je in je schetsboek‘ lees je nog meer tips.
Oefenen, oefenen, oefenen. Hoe meer je tekent, hoe beter je wordt – echt waar!

Een paar voorbeelden

Dit is mijn tuindagboek. Het is een schetsboek met losse bladen (gerecycled uit Flow) met informatie over de planten uit mijn tuin. Op deze pagina zie je dagboekaantekeningen over wat ik deed en tegenkwam in mijn tuin. Grappig toch? Dat er zomaar een postzegel tussen de plantjes lag…

Dit is een schetsboek uit 2018. Ik noteerde telkens de datum in de kantlijn op de eerste lege plek. Het voordeel hiervan is dat ik me niet druk hoef te maken over compositie, ofwel “wat zet ik waar neer?”. Je ziet een mix van aantekeningen: een boek dat ik las, een note to self (iets met dat ik me had laten overhalen om bij een evenement te fotograferen), quotes en een idee voor een weefsel. Op de rechterpagina maakte ik aantekeningen en schetsen tijdens een lezing en wandeling op Landgoed Leyduin.

Hieronder zie je mijn grote schetsboek. Die neem ik nooit mee naar buiten, maar ik gebruik het om ideeën en observaties uit te werken. Op de rechterpagina van het kleine schetsboek staan aantekeningen over het stekken van kamerplanten. Op de labels zie je testjes van zelfgemaakte inkt van paardenbloemen (naar het recept van Atelier Sun-Sen).

Tijdcapsule

Een schetsboek is niet alleen handig om kennis en ideeën vast te leggen. Het geeft ook nog eens een mooi beeld in de tijd. Je leest terug wat je meemaakte en wat je toen bezighield. Je zult ook je eigen ontwikkeling zien; misschien wel je eerste tekening of hoe je kennis van het wildplukken of je eigen tuin steeds groter werd.

Ik hoop dat ik je heb weten te inspireren om ook een natuur-of wildplukdagboek te beginnen. Laat je het weten (of zien) via @dewildeschool of @struinkunst?

Lees ook:

+ Start je art journal
+ Stop met social media, begin een schetsboek