Traag leven, lessen in verwondering

Verwondering is dé manier om te vertragen. En wie trager leeft, verwondert zich meer. Volgens de Van Dale betekent verwondering ‘verbazing; geestesgesteldheid bij het gewaarworden van iets onverwachts’. Dat woordje ‘geestesgesteldheid’ is interessant, want blijkbaar doet verwondering echt iets in ons brein. Het beïnvloed hoe we ons voelen. Leer met nieuwe ogen kijken, vertraag en… verwonder…

Door Lisette in opdracht van Onkruid Magazine

Kijk eens om je heen. Waar ben je nu? Wat is er om je heen? Kijk nog eens goed. Met nieuwe ogen. Stel jezelf voor dat je weer zes jaar oud bent. Wat vangt je blik? Wat hoor je? Is het warm of koud? Ben je buiten en voel je de wind?

Toe maar.

Kijk. Luister. Vertraag. En… verwonder.

You can stop and do this

‘You can stop and do this’ is een gevleugelde uitspraak bij ons thuis. Jaren geleden, tijdens een reis naar Finland, vertelde een Finse gids wat er in de omgeving te wandelen viel. Hij vertelde ons dat Finnen van A naar B wandelen, want je wandelt alleen als je ergens naartoe moet of als je iets in het bos te doen hebt. Bij de Finnen is dat meestal jagen of houthakken trouwens. Waarom Nederlanders graag rondjes lopen, is de Finnen een raadsel. Nog zo’n raadsel is het marstempo waarin wij dat doen. Alsof we heel snel van A naar A moeten. “You know?”, zei de Finse gids, “You can stop. And do this.” En hij draaide er een rondje bij.

Wij moesten er destijds enorm om lachen, maar weet je? Deze gids gaf ons een wijze les mee, die tot op de dag van vandaag veelvuldig van pas komt. Zodra een van ons zich te druk maakt, te snel wandelt zonder te genieten of meegetrokken wordt in de hectiek van werk en andere verplichtingen, zegt de ander: “Hé! You can stop and do this.”

Werkt altijd!

Wie stopt en zich verwondert, vertraagt als vanzelf. En wie trager leeft, verwondert meer.

All you have to do is notice

Burgs – MT. Wolf (luistertip!)

Langzaam genieten

Werk, gezin, een sociaal leven en verplichtingen. Het hoort er nu eenmaal bij en we kennen allemaal het gevoel overweldigd te worden door onze overvolle agenda. Het is dan verleidelijk om aan de noodrem te trekken. Om álles af te zeggen en even helemáál niets te doen. Niks mis mee, maar als je na een vrije week weer doorgaat met rennen, zit je binnen no time in hetzelfde schuitje. Juist op die drukke dagen is traag leven waardevol. Een uitnodiging om de dingen anders te doen. Langzamer. Met meer aandacht. Even stoppen met rennen en jezelf een vertraagmoment gunnen, hoe kort ook. Een paar bladzijden lezen, schrijven. kijken naar je tuin, een kleine tekening maken, een korte wandeling in de natuur. Dit kan ook tussen taken en afspraken door.

Trager reizen

Zelfs onderweg kun je vertragen. Stop ’s ochtends eens een paar tellen om te kijken naar de zonsopkomst. Kost je nauwelijks extra tijd. Of kies, als je agenda dat toelaat, de mooiere route met een ommetje. Dit voelt misschien tegenstrijdig als je het druk hebt, maar je zult merken dat je met een heel ander, veel kalmer, gevoel op je bestemming aankomt.

Begin met een ritueel

Vind je het lastig om de rust te vinden om iets voor jezelf te doen? Begin je vertraagmoment dan met een klein ritueel om de overgang te markeren van werk/druk/gezin naar tijd voor jezelf. Zo’n ritueel kan van alles zijn; eerst een kop thee, een korte yogaoefening, je werkplek opruimen, muziek aanzetten of een wandelingetje maken. Oja, en ritueel je telefoon wegleggen – heel belangrijk.

Houd het klein

Wees ook lief voor jezelf. Je vertraagmoment moet niet het volgende ding op de to-dolijst worden. Misschien laat je wel helemaal open wat je gaat doen. Schijnt de zon? Maak een wandeling. Geen zin in? Doe je gewoon wat anders. Probeer vooral te genieten van het proces en focus niet te veel op het eindresultaat. Vooral creativiteit laat zich lastig sturen. Soms is ‘het’ er even niet. Dan zit er maar één ding op: stop, and do this.

Met nieuwe ogen kijken

Verwondering is dé manier om te vertragen. Verwondering gaat over met nieuwe ogen kijken. Dat gaat gemakkelijk bij nieuwe ervaringen, zoals vakanties en verre reizen. De kunst is om met nieuwe ogen te kijken naar de dagelijkse dingen.

Naar je werk reizen is een mooi voorbeeld. Al denk je elk weiland en elk gebouw op de route te kennen; de wolken zijn altijd anders, soms staan er koeien in de wei, je ziet vogels (of niet) en als je met de trein reist, zitten er elke keer andere (wonderlijke) passagiers in de coupé. Laat je telefoon voor wat het is en let heel bewust op die details. Kijk ook eens met nieuwe ogen naar je eigen stad of dorp. Maak een wandeling met een gids, bezoek een tentoonstelling of wandel naar een parkje waar je niet eerder bent geweest.

Met nieuwe ogen kijken, kan ook door iets na te tekenen. Zelfs als je vindt dat je niet kunt tekenen, ontdek je op die manier nieuwe details van iets dat je dagelijks ziet zonder het echt te zien. Probeer maar eens. Teken je koffiekopje na of de plant in de vensterbank.

Luister naar muziek

Ook muziek, en dan vooral onderweg, kan je met nieuwe ogen laten kijken. Kies muziek die je als het ware ‘optilt’. Luister, loop en kijk. Zo voeg je een soundtrack toe en tegelijk sluit je je een beetje af voor de, meestal drukke, wereld om je heen. Zo bekijk je alles vanuit jouw verwonderbubbel. Je zult makkelijker schoonheid zien, zelfs in de minder mooie dingen en zelfs in de mensen die in hun haast tegen je opbotsen.

In deze Spotify afspeellijst vind je mijn verwonderlust muziek – muziek die mij gemakkelijk ‘optilt’ naar dat gevoel van verwondering.

Zoek jouw verwondertribe

Verwondering werkt aanstekelijk. Als je met iemand bent die je wijst op details, ga je zelf ook anders kijken. En als een collega enthousiast vertelt over jonge eendjes in het park, ga je daar de volgende keer zelf ook op letten. Dan ontstaat er een wisselwerking van opmerkzaamheid. Ga dus op zoek naar jouw verwondertribe.

Op Instagram volg ik een aantal inspirerende verwonderaars. Ik noem er enkele (en ik vergeet er vast een heleboel): Aarddwaler, Mijnoogiseenekster, Charlotte Neuhaus, Connectingwithnature, Mooisvanmie en Zelfsprekend.

Begin een dankbaarheidsdagboek

Verwondering ligt dicht bij dankbaarheid. Dus net als een dankbaarheidsdagboek kun je verwondering trainen met een verwonderdagboek. Teken, schrijf, fotografeer, knip, plak en verzamel de dingen die je raken. Dat kan van alles zijn: een quote, natuurweetjes, het kaartje van een museum, een boekentip of een creatieve inval. Het hoeft niet mooi te worden. Gewoon even stilstaan bij wat je vandaag beleefde, klein en groot. Zo’n momentje om iets te noteren is al een vertraagmomentje op zich.

Struingeluk

Wandelen, en dan vooral langzaam dwalen zonder doel, is de perfecte manier om te verwonderen en te vertragen. Zeker, een stevige doorstap-wandeling is heerlijk. Goed voor je lijf ook. Maar sta jezelf ook toe om wat langzamer te gaan en om regelmatig te stoppen. Om te dwalen en misschien wel te verdwalen. Sla gewoon eens dat onbekende paadje in en zie waar het je brengt. Wie niet durft te verdwalen, ontdekt ook nooit iets nieuws.

Luister naar zacht ritselende bladeren van de bomen, struin naar mooie natuurvondsten, doe je ogen dicht en voel de wind op je gezicht. Sta stil. Observeer. En vooral: verwonder! Dit kan overal, ook in je eigen tuin of het park om de hoek. Bonus: in deze kalme staat is het makkelijker om creatief te zijn. Invallen voor nieuwe recepten om te proberen, de oplossing voor een probleem op het werk, een idee voor een nieuw project. Het kan zomaar gebeuren dat dit zich vanzelf aandient…

Oefening in anders kijken.

De natuur geeft ons eindeloze verwondering. Speel tijdens het wandelen eens met hoe je kijkt en ontdek nieuwe dingen. In het artikel ‘Oefening in anders kijken’ laat ik je zien hoe dat werkt.

De kracht van verwondering

Verwondering is om nog een reden belangrijk. Want is oprechte nieuwsgierigheid naar andere dingen en mensen niet de basis voor verdraagzaamheid? Zodra we ons verwonderen, ontstaat er begrip en liefde voor het verwonderde. Dan is er geen plek meer voor twist, onbegrip, afgunst of haat. En het mooiste is… iedereen kan het!

Dus laten we wat langzamer gaan en ons verwonderen. Dat kan elke dag, elk uur, elk moment. Het is zo simpel als even stoppen waar je mee bezig bent om aandacht te geven aan de simpele dingen. Hier, nu. Hoor, voel, zie, ruik, geniet… en verwonder!

You can stop. And do this.

Heb jij ook een verwonder-tip? Deel het in een reactie hieronder.

Dit artikel, aangevuld met extra tips en foto’s, werd gepubliceerd in Onkruid Magazine juni/juli 2023. Vind je het leuk om dit artikel in print te hebben? Je kunt de editie juni/juli 2023 hier kopen.