Leer kleuren kiezen en kleuren mengen

Daar sta je dan, in de kunstvakwinkel voor een schap vol verf. Voor je hangen tientallen kleuren om uit te kiezen. En dan zijn er nog de paletten met 6, 12 of meer kleuren. Keuzestress? In dit artikel lees je meer over het kiezen van kleuren en ik leer je de grondbeginselen van het mengen van kleuren, zodat je met al een paar kleuren kunt beginnen met schilderen.

Kleuren mengen met primaire kleuren

Laten we bij het begin beginnen; het mengen van kleuren. Je hebt in principe maar drie kleuren – rood, geel en blauw – nodig om alle andere kleuren te maken. Deze drie kleuren heten primaire kleuren – die van de beroemde kleurencirkel. Dit zijn de kleuren die je met rood, geel en blauw kunt mengen:

rood + blauw = paars
geel + blauw = groen
geel + rood = oranje
rood + blauw + geel = bruin/zwart
paars + geel of groen + rood of oranje + blauw = grijs

Warme en koele kleuren en tinten

De kleuren geel, oranje en rood noemen we warme kleuren (we denken bij deze kleuren aan zon en vuur). De kleuren blauw, paars en groen noemen we koele kleuren.

Ook handig om te weten is dat elke kleur een warme (rode) of koele (blauwe) ondertoon (tint) kan hebben die de kleur net iets anders maakt. Een warme geel bijvoorbeeld, neigt naar oranje en een koele rood neigt naar magenta. Het effect hiervan kun je zien als je dezelfde rood mengt met een warme tint blauw en daarna met een koele tint blauw. Je krijgt dan twee verschillende paarstinten. De kleurtint heeft dus invloed op de kleur die je mengt.

Kleurtinten herkennen

Het verschil tussen een warme en koele tint is in het begin lastig te herkennen. In de foto hierboven zie je in de kleurencirkel telkens de koele en de warme variant van een geel, rood en blauw naast elkaar. Op de rechterpagina zie je de gemengde kleuren. Zie je dat de warme geel meer oranje is? En de koele rood meer roze/magenta?

Tip: in de kunstles spelen met kleurtinten oefen je het herkennen van kleurtinten en het namaken van kleuren.

Kleuren leren mengen

Afdrukken Bewaar op Pinterest

Instructies

 

Kleuren mengen

• De beste manier om te leren mengen is door het te doen. Verzamel minimaal drie kleuren: geel, rood en blauw of kies meerdere tinten van deze kleuren.
• Teken op een (groot) vel papier of op twee pagina’s in je schetsboek kleine vlakjes. Bovenin en langs de linkerzijde schilder je in elk vakje een kleur. Noteer erbij welke kleur het is. In de vakjes waar twee kleuren elkaar kruisen schilder je de mengkleur.
  
• Op deze manier ontdek je wat elke kleurcombinatie doet. In dit voorbeeld zie je aquarelverf, maar je kunt dit ook doen met acrylverf of olieverf doen (en zelfs met kleurpotlood).

Gebruiken wat je hebt

• Voor je naar de winkel rent om precies die ene blauw te kopen die je zou ‘moeten’ hebben, kun je het ook omdraaien. Meng op deze manier kleuren met de verf die je al hebt. Zo ontdek je welke kleuren je allemaal kunt maken met je eigen verf.

Gooi het eens door elkaar

• Een onconventionele, maar wel spannender, methode is om een aantal kleuren te kiezen en hiermee een spontane mix te maken. Dit levert soms verrassende resultaten op, met name hoe twee kleuren met elkaar reageren qua kleur en structuur.
  

Een kleurenbibliotheek maken

• In dit Hahnemuhle schetsboekje (deze heeft erg goed aquarelpapier) zie je mijn kleurenbibliotheek. Hierin noteer ik alle kleuren die ik heb, inclusief de kleurnummers, en ik maak er kleurstudies in. Dit boekje helpt me bij het kiezen van kleuren voor mijn travel art kit of mijn volgende kunstproject.
  

Auteur: Struinkunst

Voor: Beginners

Keuken: Schilderen

Standaard setje verf kopen

Nu je weet hoe kleuren mengen werkt, kun je beslissen of je losse kleuren koopt of een standaard palet van 6, 12 of meer. Zo’n standaard palet is goed uitgebalanceerd met veel gebruikte kleuren, zoals cadmium geel, azo geel, cadmium rood, alizarine rood, ultramarijn blauw, cerulean blauw, pruisisch blauw, gele oker, gebrande Sienna en gebrande omber. Door een standaard palet te kiezen, hoef je niet na te denken over de kleuren en kun je gelijk aan de slag.

Let op: cadmium schijnt een schadelijke grondstof te zijn. Het levert geen direct gevaar op voor je gezondheid (verf is natuurlijk 100% veilig), maar cadmium spoel je misschien liever niet door de gootsteen.

Zelf je palet samenstellen

Het voordeel van losse kleuren is dat je jouw persoonlijke palet kunt samenstellen en kunt beginnen met slechts enkele kleuren. Weet je nog niet of schilderen iets voor je is? Dan kun je beginnen met de drie kleuren; rood, geel en blauw. Krijg je er plezier in? dan schaf je een paar kleuren extra aan. Je kunt je laten inspireren door de kleuren uit een standaard palet of kiezen wat je mooi vindt en daarmee experimenteren.

Nog een optie; kies voor een tussenoplossing. Koop een standaard palet van 6 kleuren en voeg hier een paar kleuren aan toe die je mooi vindt.

Veel of weinig kleuren kopen?

Heb je een klein budget? Begin dan liever met een paar kleuren van de mooiste verf die je je kunt veroorloven in plaats van een grote doos goedkopere verf. De kleurkracht van duurdere aquarel- en acrylverf is echt veel hoger. Het is zonde om hierop te besparen! Een klein palet – ook wel beperkt palet genoemd – heeft zelfs voordelen. Als je maar een paar kleuren gebruikt, krijg je automatisch samenhang in je werk. Hoe meer kleuren je gebruikt en mengt, hoe ‘rommeliger’ het eindresultaat kan worden.

Je kunt een basispalet van 3 kleuren – rood, geel en blauw – uitbreiden naar 6 door van elke kleur twee tinten te kiezen: een koele en warme variant. Met dit uitgebreidere palet kun je nog meer kleurtinten mengen.

Eén palet of meer paletten?

Zelf wissel ik vaak van palet, afhankelijk van het project waar ik aan werk en of ik thuis werk of onderweg. Er zijn kunstenaars die dat juist nooit doen met de reden dat ze hun kleuren heel goed leren kennen door altijd met hetzelfde palet te schilderen. Dit is vooral belangrijk als je natuurgetrouw of botanisch schildert. Dan is het handig als je elke keer precies de goede kleur groen en roze kunt mengen. Bedenk wat voor jou het beste zou werken.

Omdat ik eigenlijk te veel kleuren heb, deel ik mijn collectie op in kleinere paletten. Helemaal links op de foto zie je links nog net een stukje van mijn grootste aquareldoos voor thuis. Ik ben gestopt met er napjes in doen, ik knijp verf uit tubetje in de vakjes. Linksboven: mijn allereerste aquarelblik (van mijn ouders gekregen toen ik acht werd) die ik nu gebruik voor het opbergen van mijn napjes. Rechtsboven: twee reisblikjes voor onderweg. Rechtsonder: klein aquarelpalet met voorgemengde kleuren voor een project. In het schetsboek zie je kleurstalen uit mijn collectie.

Jouw kleuren kiezen

Hopelijk heb je iets aan deze tips en de korte les kleuren mengen. Ik nodig je uit om te experimenteren met wat je al in huis hebt. Want door zelf te doen, ontdek je het meest. Wil je verder experimenteren met het mengen van kleuren? Lees dan ook het artikel Spelen met kleurtinten, waarin je leert om kleuren na te maken.